Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη γιορτή του χριστιανισμού. Προέρχεται από το εβραϊκό Πάσχα, που και αυτό έχει τις ρίζες του στην αρχαία Αίγυπτο. Με το «Πισάχ» (η λέξη σημαίνει διάβαση, πέρασμα) οι Αιγύπτιοι γιόρταζαν το πέρασμα του Ήλιου από τον ισημερινό, την εαρινή δηλαδή ισημερία, και μαζί της τον ερχομό της άνοιξης. Οι Εβραίοι καθιέρωσαν και αυτοί τη γιορτή σε ανάμνηση της απελευθέρωσής τους από τους Αιγυπτίους και της διάβασης της Ερυθράς Θάλασσας. Παράλληλα, όμως, και για να χαιρετίζουν το τέλος του χειμώνα και την αρχή της άνοιξης.
Στη χριστιανική γιορτή δόθηκε το όνομα «Πάσχα» και με απόφαση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου το 325 μ.Χ. ορίστηκε να γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά από την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Το Πάσχα, ο λαός, μαζί με την «εκ νεκρών Ανάσταση» του Χριστού, τη νίκη δηλαδή ενάντια στον θάνατο, γιορτάζει και την ανάσταση της άνοιξης, το ξύπνημα της φύσης μετά τη νάρκη του χειμώνα.
Με τη λέξη Πάσχα, Λαμπρή εννοούμε δυο βδομάδες που αρχίζουν από την Ανάσταση του Λαζάρου και τελειώνουν την Κυριακή του Θωμά. Τη βδομάδα των Παθών και τη βδομάδα της Λαμπρής.
Από τα βυζαντινά ακόμα χρόνια οι χριστιανοί προετοιμάζονταν καιρό πριν για τις πασχαλινές γιορτές. Έβαφαν τα σπίτια τους, έστρωναν στο πάτωμα κλαδιά από αρωματικά φυτά, δάφνη, μυρσίνη, δενδρολίβανο, λεμονιά, έφτιαχναν καινούρια ρούχα, τα λαμπριάτικα.
Ανήμερα το Πάσχα όλοι αντάλλασσαν δώρα και ασπασμούς και εύχονταν «Καλό Πάσχα», ενώ τη νύχτα οι δρόμοι και τα σπίτια ήταν φωταγωγημένα.
Τον καιρό της Τουρκοκρατίας το Πάσχα είχε εντελώς ιδιαίτερη σημασία για τους Έλληνες. Μαζί με τα Πάθη του Χριστού και την Ανάσταση, ζωντάνευαν και τα πάθη του λαού και μεγάλωναν οι ελπίδες για την Ανάσταση του Γένους.
Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η εβδομάδα πριν το Πάσχα, από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι το Μεγάλο Σάββατο και ονομάζεται «Μεγάλη», γιατί τα γεγονότα όπου τελούνται και βιώνονται στις εκκλησίες είναι πολύ σημαντικά για τους χριστιανούς. Κάθε απόγευμα σε όλες τις εκκλησίες της Ελλάδας γίνονται λειτουργίες, υπάρχει εορταστικό ωράριο στα καταστήματα και πολλοί είναι εκείνοι που καθαρίζουν τα σπίτια τους αλλά και προετοιμάζονται ψυχικά για την ημέρα του Πάσχα και της Ανάστασης!
Τη Μεγάλη Πέμπτη, οι νοικοκυρές κατά παράδοση ετοιμάζουν τα τσουρέκια και βάφουν τα κόκκινα αβγά. Το αβγό συμβολίζει από την αρχαιότητα την ανανέωση της ζωής ενώ το κόκκινο χρώμα, το αίμα του Χριστού. Η Μεγάλη Παρασκευή είναι αφιερωμένη στην Σταύρωση και την Ταφή του Χριστού και όλη μέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα.
Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί γιορτάζουμε την Ανάσταση του Χριστού, την «1η Ανάσταση» και την αφή του Αγίου Φωτός στον κόσμο από το Πανάγιο Τάφο.
Το βράδυ γίνεται η Ακολουθία της Αναστάσεως. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όλα τα φώτα της εκκλησίας σβήνουν και βγαίνει ο παπάς από την Ωραία Πύλη με τη λαμπάδα του αναμμένη ψάλλοντας το “Δεύτε λάβετε φως…” και δίνει το Άγιο Φως στους πιστούς. Κατόπιν βγαίνουν όλοι έξω όπου ο παπάς διαβάζει το Ευαγγέλιο της Αναστάσεως και μόλις τελειώσει όλοι ψάλλουν: |
Το “Χριστός Ανέστη” είναι και το σύνθημα για να ξεκινήσουν οι πιστοί τους ασπασμούς. Αυτό το φιλί της αγάπης δίνεται σε εχθρούς και φίλους, αφού συμβολίζει τη συγχώρεση.
Μετά την Ανάσταση οι πιστοί φέρνουν στα σπίτια τους το Άγιο Φως και κάνουν το σχήμα του σταυρού με τον καπνό της λαμπάδας στην είσοδο του σπιτιού. Ακολουθεί το πασχαλινό Δείπνο, που είναι συνήθως η μαγειρίτσα και τσουγκρίζονται τα αυγά. |
Η Κυριακή του Πάσχα είναι η μεγάλη γιορτή της Λαμπρής, από νωρίς το πρωί ο παραδοσιακός οβελίας ψήνεται στη σούβλα ενώ γύρω από το εορταστικό τραπέζι γλεντούν οικογένεια και φίλοι με τραγούδια και χορό.